Komunikacja interpersonalna

Słyszenie, a słuchanie

 

Słyszenie — bierny proces, w którym człowiek słuchający w dużej mierze skupiony jest na sobie (np. myśli o tym, co ma powiedzieć, jakiej udzielić rady).

Słuchanie — aktywne koncentrowanie się na mówiącym, wczuwanie się w jego położenie, wysiłek w kierunku zrozumienia.

 

Dobremu słuchaniu służy:

kontakt wzrokowy z osobą mówiącą- oznacza to przerwanie swoich zajęć, odłożenie gazety, wyłączenie telewizora itp. otwarcie na to, co powie druga osoba, bez zakładania co ma na myśli zadawanie pytań mówiącemu i powtarzanie innymi słowami tego, co się zrozumiało (np. „Słyszę, że jesteś zaniepokojona..., czy dobrze to zrozumiałam?”) unikanie gwałtownych reakcji na to, co mówi dziecko, lepiej zakończyć rozmowę, a po pewnym przemyśleniu wrócić do niej ponownie, impulsywna reakcja może zakłócić porozumienie, akceptacja i nie wyśmiewanie tego, co mówi dziecko, można dziecka nie rozumieć, ale krytykowanie go obniża jego poczucie wartości i przerywa linię porozumienia.

 

Rozmówca cały czas powinien mieć świadomość, że jest uważnie słuchany, dlatego też należy używać sygnałów aktywnego słuchania. Mogą mieć one charakter niewerbalny (gesty, mimika, potakiwanie, uśmiech, zdziwienie okazywane za pomocą wzroku) jak również werbalny. Sygnały werbalne to między innymi : zwroty parajęzykowe ( np. uhm, aha, no tak ), parafrazowanie, precyzowanie i odzwierciedlanie.

 

Parafrazowanie

 

Parafrazowanie — można je wykorzystać, gdy w rozmowie nastąpi naturalna przerwa, gdy rozmówca nagle zamilknie lub zawiesi głos na końcu zdania i da do zrozumienia, że czeka na jakąś reakcję. Istotą parafrazowania jest powtórzenie własnymi słowami tego, co powiedział rozmówca. Właściwa parafraza powinna spełniać następujące warunki:

a więc twierdzisz, że... o ile dobrze cię zrozumiałem... chcesz przez to powiedzieć, że... a więc sądzisz, że... innymi słowy... próbuję zrozumieć, to znaczy, że... czy mam rację myśląc, że...

 

Parafrazowanie jest sygnałem uważnego słuchania, inaczej nie można by przecież własnymi słowami powiedzieć tego, co się usłyszało, oraz daje pewność dobrego zrozumienia rozmówcy.

 

Precyzowanie

 

Precyzowanie — prośba o wyjaśnienie, gdy wypowiedź nie jest w pełni rozumiana lub zadawanie pytań w celu uzyskania pełniejszego obrazu sprawy. Powinno się unikać pytań zamkniętych, to znaczy takich, na które można odpowiedzieć "tak" lub "nie". Lepiej jest posłużyć się pytaniami otwartymi. Zaczynają się one od słów: dlaczego, kiedy, jak to się stało, gdzie itp.

 

Odzwierciedlanie

 

Odzwierciedlanie — to nazywanie odczuć rozmówcy podkreślające zrozumienie przekazów tak werbalnych jak i pozawerbalnych. Odzwierciedlanie można zacząć od słów:

• widzę, że nie jesteś przekonana(y)...
• wygląda na to, że bardzo to cię niepokoi....
• cieszę się, że jesteś zadowolona(y)...

Dziecko potrzebuje akceptacji swoich przeżyć, choć może to nastręczać rodzicom trudności.

Można mieć trudność z akceptacją uczuć dziecka, jeśli nie akceptujemy swoich uczuć. Często ważniejsze wydaje nam się to jak dziecko się zachowuje, od tego co przeżywa. Walczymy z dzieckiem, aby nie czuło tego, co czuje , zamiast pomóc mu się z tym uporać.

Niezwykle ważnym elementem w prawidłowym procesie komunikacji jest wzajemne zaufanie rozmówców. Przyjazna i życzliwa atmosfera, a także zachowanie spójności miedzy przekazem werbalnym a ekspresją niewerbalną sprzyja komunikacji interpersonalnej i umożliwia jej rozwój. Jak pokazują badania w tej dziedzinie poszczególne kanały przekazu informacji mają zróżnicowany wpływ na ostateczną ocenę wypowiedzi, co więcej dowodzą, iż znacząca jest komunikacja niewerbalna:

• treść wyrażona poprzez słowa wpływa jedynie w 7%
• przekaz zawarty w tonie głosu decyduje w 38%
• przekaz zawarty w mimice twarzy decyduje w 55%

 

Na podstawie artykułu Anny Radziszewskiej i Kazimierza Słupka — Komunikacja interpersonalna. (www.pedagogszkolny.pl)